“De moderne mens ontstond ongeveer 160.000 jaar geleden als resultaat van miljoenen jaren evolutie. De mens van nu lijkt genetisch nog steeds veel op de oermens van toen” - Marloes Mijnen

Wat is paleo?

De moderne mens ontstond ongeveer 160.000 jaar geleden als resultaat van miljoenen jaren evolutie. De mens van nu lijkt genetisch nog steeds veel op de oermens van toen. De oermens verbleef op de plaats waar voedsel te vinden was, plukte groente, ging op jacht naar insecten, gevogelte en wild, ging vissen, zocht eieren en verzamelde knollen, bollen, noten, zaden en fruit. De oermens at wat de natuur hem te bieden had.

Het paleodieet is het voedingspatroon van onze verre voorouders: de jager-verzamelaar, de oermens, de caveman. Onze voorouders aten wat ze in de natuur kon vinden en dit voedingspatroon zorgde ervoor dat zij gezond en fit waren. Deze voeding bestond voor een groot deel uit: dierlijke eiwitten en vetten, groente, fruit, eieren, noten, zaden en honing. Geen suikers, geen granen, geen brood, geen melk, kaas en geen frietjes etc.

Deze voeding bevat meer eiwitten en vetten, minder (geraffineerde) koolhydraten, veel meer micronutriënten (mineralen, vitamines, enzymen etc.), weinig zout, veel meer gezonde vetzuren, minder storende antinutriënten en minder vreemde onnatuurlijke toevoegingen dan het voedsel van nu.

Het zorgt bovendien voor een goede zuurgraad. Het is lekker en heel gezond. Wat zullen we eten? Hoe lang is het geleden dat deze vraag voor het eerst gesteld is? Hoe lang is het geleden dat we voor het eerst konden kiezen uit meerdere mogelijkheden? Veel vaker zal de vraag zijn geweest: is er eten?

Wat is gezonde voeding?

Door schade en schande wijs geworden, wisten onze voorouders wat eetbaar was en wat niet. Er waren geen 200 verschillende dieten, geen diëtisten met mooie praatjes, geen voedingsadviseurs en al helemaal geen universiteiten. Er was gewoon voedsel en je was al lang blij als je iets te eten had.

Onze voeding en voedingsgewoonten zijn in korte tijd sterk veranderd. Tot zo’n 10.000 jaar geleden aten we puur uit de natuur. Het was een voedingspatroon waaraan we ons uitstekend hadden aangepast. Het dagelijks dieet bestond uit vlees, vis, insecten, schelp- en schaaldieren, groente, fruit, noten, zaden, eieren en af en toe wat honing. En allemaal niet gekweekt en niet gemanipuleerd. Onze voorouders waren sterk en gezond en als ze de geboorte en eerste levensjaren overleefden, hadden ze een hoge levensverwachting. Ze zijn te vergelijken met de nu nog levende jagerverzamelaars en natuurvolkeren.

10.000 jaar geleden was er de landbouwrevolutie, ook wel de paleolithische revolutie genoemd. Van een semi nomadische jager-verzamelaar bestaan ging de mens over op landbouw. Het voedselaanbod en ons bewegingspatroon veranderde sterk. Er was dan weliswaar een constanter voedingsaanbod, de kwaliteit werd beduidend minder. Het gevolg was een dramatische achteruitgang van onze gezondheid. Antropologen kunnen met het blote oog zien of een skelet afkomstig is van een landbouwer of jager-verzamelaar. Dat van een landbouwer vertoont zichtbare sporen van slijtage en botontkalking.

Ook onze leefomgeving veranderde, we gingen met grotere groepen bij elkaar wonen in steden waar het risico van besmettelijke ziekten dramatisch toenam, iets wat bij natuurvolkeren veel minder het geval was. Door de industriële revolutie veranderde er nog meer. Voeding werd nu ook steeds meer industrieel bewerkt, de hoeveelheid echt voedsel nam af, de toename van suiker en andere geraffineerde koolhydraten en vetten nam toe, er werden veel  chemische stoffen aan de voeding toegevoegd en ons leven werd steeds statischer.

De beeldbuisrevolutie is de dolksteek in onze rug geweest, we hoeven onze stoel niet meer uit. We staren een groot deel van de dag naar een beeldscherm en zelfs onze boodschappen kunnen we via een webwinkel bestellen.

Onze genen snappen ons gedrag niet

We zijn steeds verder af komen te staan van het leven waardoor we genetisch ontworpen zijn. Ons lijf is gemaakt om in de natuur naar voedsel te zoeken en niet om via de computer de boodschappen bij de thuisbrengservice van de supermarkt te bestellen.

Onze voeding bestaat nu grotendeels uit door de mens gefabriceerd spul dat bij lange na niet lijkt op het voedsel dat uit de natuur komt. Onze voorouders hadden ook lang niet zoveel stress als wij tegenwoordig hebben. De psychosociale stressoren waren vroeger veel minder groot. Deze duren nu vaak erg lang, zijn moeilijk op te lossen en maken ons ziek. Het gevolg: ons lijf snapt er niets meer van. We krijgen ziekten die natuurvolkeren en jager-verzamelaars niet hebben, we worden steeds vroeger chronisch ziek, zijn veel te zwaar, zijn altijd moe, lijden aan een collectieve depressie en de gezondheidszorg dreigt onbetaalbaar te worden. Maar de vraag is: wat doen we eraan? Van overheid valt niet veel te verwachten. Alles wat in de gezondheidszorg ook maar enigszins op preventie lijkt, wordt wegbezuinigd. We zullen het zelf moeten opknappen.

Hoe ziet het paleo dieet eruit?

Het dieet of voedingspatroon dat het beste bij de mens past, is het dieet waaraan we ons 200.000 jaar geleden hebben aangepast. Het is een dieet dat bestaat uit vlees van dieren die in de natuur leven, vis die niet gekweekt is, insecten, eieren, noten, groenten en fruit.

Het slechte nieuws

De volgende voedingsmiddelen kwamen in de oertijd niet voor en passen dus theoretisch gezien niet binnen het paleodieet:

• Bewerkt voedsel Zoals bijvoorbeeld chocola, koekjes en frisdrank.

• Granen Ondanks dat wat iedereen denkt, zijn granen geen gezonde keuze, zelfs de volkoren varianten niet. Granen bevatten schadelijke stoffen zoals gluten, phytaat en lectines die onze darmwand beschadigen en immuunreacties uitlokken. Ook zorgen ze voor hoge insulinewaarden die slechts van korte duur zijn en dus resulteren in een bloedsuikercrash waardoor je steeds opnieuw honger krijgt. Ook hebben de polipeptiden die erin zitten een verslavend effect waardoor je er altijd maar meer van wilt eten. Onder granen vallen: tarwe, rijst, gerst, gierst, haver, maïs, rogge en spelt.

• Peulvruchten Beschadigen onze darmwand en zorgen voor een schadelijke immuunreactie in ons lichaam. Alle bonen –inclusief zwarte, nier, witte en kikkererwten- vallen onder deze categorie, samen met linzen, erwten en pinda’s.

• Soja Sojabonen behoren tot de peulvruchten. Ze zijn erg verraderlijk; je vindt hun sporen op onverwachte plaatsen zoals in blikjes tonijn. Soja moet je vermijden in al zijn vormen: verse sojabonen, tofu, vlees, substituten en additieven voor levensmiddelen.

• Zuivel Veroorzaakt verhoogde insuline waarden, beschadigt onze darmwand en lokt een immuunreactie uit. Dus geen yoghurt, melk, kwark, kaas, (slag)room, ijs etc.

• Suiker Zorgt voor hoge insulinewaarden en is verslavend. Suiker komt van nature voor in fruit en fruit mag je eten, hoera! Maar andere suikers die worden toegevoegd aan levensmiddelen moeten vermeden worden.

• Alcohol Alcohol maakt ons niet gezonder

• Kleur- en smaakstoffen De lange termijn gevolgen van deze onnatuurlijke stoffen zijn vaak nog niet goed bekend. Het zijn toxische stoffen die zwaar doorwegen op onze lever en nieren.

• Aardappels Aardappelen bieden weinig voedingswaarde en het zetmeel in de aardappelsproduceert een sterke reactie op insuline.

• Plantaardige olie. Plantaardige olie is niet gemaakt van planten!! Neem ook geen pinda, zonnebloem, soja en maisolie.

Wat blijft er dan nog over?

Nou eigenlijk heel veel en vooral veel lekkere dingen.  De paleo leefstijl is er een die makkelijk vol te houden is, al lijkt dat voor veel mensen niet zo. Over het algemeen bestaat het paleo dieet uit voedzame voedingsmiddelen. Echt voedsel zoals: Vlees, vis, ei, groente, fruit, noten en zaden. Feit is dat je elk gerecht met deze ingrediënten wel een paleo variant kunt maken zoals: koekjes, taarten, pannenkoeken en nog veel meer lekkers.

Boodschappenlijst

Eiwit:

• Eieren (omeg 3 vetzuren

• Vis: alle soorten zijn goed. Geen gefrituurde varianten! Wild heeft de voorkeur.

• Vlees: mager vlees, biefstuk, runderlappen, tartaar, varkenshaas, kipfilet, kalkoenfilet

• Orgaanvlees: lever, merg, tong

• Ander vlees: alligator, bizon, gans, lamsvlees, hert, geit.

Vetten:

• Avocado

• Noten(m.u.v. cashew & pinda)

• Kokosnoot (kokosolie, santen en –melk)

• Pitten & Zaden

• Olijfolie

Koolhydraten

• Groente: bloemkool, broccoli, champignons, courgette, paprika, spinazie, ui.

• Fruit: aardbei, appel, ananas, banaan, bessen, citroen, druiven, grapefruit, kiwi, mango, vijgen en peer.

• Gedroogd fruit: abrikozen, rozijnen, vijgen en dadels

• Schaaldieren: Oesters, mosselen

Bron: Hallo Paleo, het oergezonde kookboek, Willeke Linneman